ഇലക്ടറൽ ബോണ്ട് പദ്ധതി സുപ്രീം കോടതി റദ്ദാക്കി
രാഷ്ട്രീയ പാർട്ടികൾക്ക് അജ്ഞാത ധനസഹായം അനുവദിച്ച കേന്ദ്രസർക്കാരിൻ്റെ ഇലക്ടറൽ ബോണ്ട് പദ്ധതിയുടെ നിയമസാധുത ചോദ്യം ചെയ്തുള്ള ഒരു കൂട്ടം ഹർജികളിൽ സുപ്രീം കോടതി ഐകകണ്ഠ്യേന വിധി പുറപ്പെടുവിച്ചു. ഭരണഘടനയുടെ ആർട്ടിക്കിൾ 19(1)(എ) പ്രകാരമുള്ള വിവരാവകാശത്തിൻ്റെ ലംഘനമാണ് അജ്ഞാത രാഷ്ട്രീയ സംഭാവനകൾക്ക് അനുമതി നൽകുന്ന ഈ പദ്ധതിയെന്ന് കോടതി വിലയിരുത്തി. ഇലക്ടറൽ ബോണ്ട് പദ്ധതി സുപ്രീം കോടതി റദ്ദാക്കി.
ഇലക്ടറൽ ബോണ്ടുകൾ?
2017-18 ലെ യൂണിയൻ ബജറ്റിൽ അവതരിപ്പിച്ച ഇന്ത്യയിലെ രാഷ്ട്രീയ പാർട്ടികൾക്കുള്ള ഫണ്ടിംഗ് രീതിയായിരുന്നു ഇലക്ടറൽ ബോണ്ടുകൾ. പ്രോമിസറി നോട്ടുകൾക്ക് സമാനമായ ഇവ ₹1,000, ₹10,000, ₹1,00,000, ₹10,00,000, ₹1,00,00,000 എന്നീ മൂല്യങ്ങളിൽ ലഭ്യമാണ്. ഈ ബോണ്ടുകൾ സ്റ്റേറ്റ് ബാങ്ക് ഓഫ് ഇന്ത്യ (എസ്‌ബിഐ) യാണ് ഇഷ്യു ചെയ്യുന്നത്.
വ്യക്തികൾക്കോ ഗ്രൂപ്പുകൾക്കോ കോർപ്പറേറ്റ് ഓർഗനൈസേഷനുകൾക്കോ അവ വാങ്ങുകയും അവർക്ക് ഇഷ്ടമുള്ള പാർട്ടിക്ക് സംഭാവന നൽകുകയും ചെയ്യാം. കോർപ്പറേറ്റുകളും വിദേശ സ്ഥാപനങ്ങളും ഈ സ്കീമിന് കീഴിൽ നൽകുന്ന സംഭാവനകൾക്ക് 100% നികുതി ഇളവ് ലഭിച്ചിരുന്നു. അതേസമയം ദാതാക്കളുടെ ഐഡൻ്റിറ്റികൾ രഹസ്യമായി സൂക്ഷിക്കപ്പെടും. ഇബികൾ വഴി സംഭാവന നൽകുന്നവരുടെ പേരുകൾവെളിപ്പെടുത്തേണ്ടതില്ല, അത് എത്ര വലിയ തുകയായാലും.
നിലവിലുള്ള എല്ലാ കെവൈസി മാനദണ്ഡങ്ങളും കൃത്യമായി പൂർത്തീകരിച്ചാൽ സ്റ്റേറ്റ് ബാങ്ക് ഓഫ് ഇന്ത്യയുടെ നിർദ്ദിഷ്ട ശാഖകളിൽ നിന്ന് ഇലക്ടറൽ ബോണ്ട് (ഇബികൾ) വാങ്ങാൻ സാധിക്കും. പണം സ്വീകരിക്കുന്നയാളുടെ പേര് അതിൽ ഉൾപ്പെടുത്തില്ല. ഒരു വ്യക്തിക്കോ കമ്പനിക്കോ വാങ്ങാൻ കഴിയുന്ന ഇലക്ടറൽ ബോണ്ടുകളുടെ എണ്ണത്തിന് പരിധിയില്ല എന്നത് ശ്രദ്ധേയമാണ്.
പദ്ധതിയുടെ വ്യവസ്ഥകൾ അനുസരിച്ച്, 1951ലെ ജനപ്രാതിനിധ്യ നിയമത്തിലെ സെക്ഷൻ 29 എ പ്രകാരം രജിസ്റ്റർ ചെയ്തിട്ടുള്ളതും ലോക്‌സഭയിലേക്കോ ഒരു സംസ്ഥാന നിയമസഭയിലേക്കോ കഴിഞ്ഞ തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ പോൾചെയ്ത വോട്ടിൻ്റെ 1 ശതമാനത്തിൽ കുറയാത്ത വോട്ട് നേടിയ രാഷ്ട്രീയ പാർട്ടികൾക്ക് മാത്രമാണ് ഇലക്ടറൽ ബോണ്ടുകൾ സ്വീകരിക്കാൻ അർഹതയുള്ളത്. ഇതിലൂടെ ലഭിക്കുന്ന സംഭാവന രാഷ്ട്രീയ പാർട്ടികൾക്ക് 15 ദിവസത്തിനുള്ളിൽ പാർട്ടി ഫണ്ടിലേക്ക് റിഡീം ചെയ്യാനും കഴിയും.
2024 ഫെബ്രുവരി 15-ന് ഇന്ത്യൻ സുപ്രീം കോടതി ഇത് ഭരണഘടനാ വിരുദ്ധമാണെന്ന് കണ്ടെത്തി. 2024 ഫെബ്രുവരി 16 മുതൽ ഇലക്ടറൽ ബോണ്ട് സ്കീം പ്രവര്‍ത്തനക്ഷമമായിരിക്കില്ല.